توحید خاصّی و تفسیر آیات متشابه از منظر ملاصدرا

Authors

احمد عبادی

داود صائمی

احمد بهشتی

abstract

آیات متشابه در طول تاریخ علوم اسلامی از جمله مباحث چالش برانگیز بوده است. صدرالمتألّهین شیرازی در اصول هستی شناسی خود قائل به نظریه توحید خاصّی در مقابل دیدگاه توحید عامی است. وی معتقد است بدون آنکه نیازی به تأویل آیات متشابه یا قول به تجسم در باب ذات باری تعالی باشد می توان بر مبنای اصول فلسفی ـ عرفانی دیدگاه توحید خاصّی ظواهر الفاظ آیات را حفظ کرد و همه آیات متشابه را بر ظاهر معنای آنها حمل کرد. اما بر مبنای نظریه توحید عامی نمی توان آیات متشابه را بر ظاهر الفاظ حمل کرد، بلکه یا باید آنها را تأویل کرد، یا قول به تجسم در باب واجب الوجود را پذیرفت. با توجه به چندتباری بودنِ مسئله متشابهات قرآن، ملاصدرا در این مسئله رهیافت میان رشته ای اخذ کرده است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

روش‌شناسی تفسیر آیات متشابه در روایات رضوی

وجود آیات متشابه که از واقعیت‎های مورد اذعان خود قرآن است، به‎خاطر طبیعت متشابه‎بودن مدالیل آن‎ها، زمینه را برای تأویل نادرست و کژتابی‎های فکری و رفتاری فراهم می آورد که از منظر قرآن با ارجاع آن‎ها به آیات محکم و نیز مراجعه به اهل بیت (علیهم‌السلام)، می‎توان تأویل صحیح از آن‎ها را به‎دست داد. از سوی دیگر، بخشی از روایت‎های تفسیریِ موجود از امام رضا (علیه‌السلام) به تاویل آیات متشابه اختصاص یافته...

full text

«تحلیلی بر آیات متشابه از منظر هرمنوتیک با تکیه‌بر کشف‌الاسرار»

یکی از مطالب بسیار بحث‌انگیز و شبهه افکن در ذهن کسانی که در مسیر معرفت به آیات قرآن و روشنگری و تبیین آن‌ها برای مخاطبان گام برمی‌دارند، ماهیّت آیات متشابه و تفاوت اساسی آن‌ها با آیات محکم و فراهم کردن زمینۀ تأویل‌پذیری، تکثّر و چندمعنایی و گاه انحراف و کژفهمی کسانی است که خلوص قلبی را به دست نیاورده‌اند. ژرف‌اندیشی در آیات قرآن، دو علّت اساسی فلسفۀ آیات متشابه را یعنی زبان بلاغی قرآن از یک‌سو و ن...

full text

توحید از منظر قرآن و فلسفه ملاصدرا

توحید و بحث از وحدانیت خداوند، یکی از پایه¬ای¬ترین اعتقاداتی است که کلیه¬ی نفوس بشری از جانب پیام آوران الهی(رسولان ظاهری)، بدان دعوت شده¬اند، قرآن، این کتاب آسمانی مبنای تعالیم خود را بر محوریت یگانگی پرودگار نهاده و آن را زیر بنای سایر تعالیم دیگر قرار داده است، ملاصدرا یکی از بزرگترین فلاسفه¬ی مسلمان است که در اثبات وحدانیت خداونداز ادله¬ی عقلی بیشماری بهره جسته است، گروهی بر این عقیده¬اند ک...

عقل‌گرایی در تفسیر آیات از منظر سید رضی و زمخشری

سید رضی و زمخشری از مفسرانی هستند که با رویکرد عقل‌گرایی به تفسیر آیات قرآن پرداخته‌اند، اما این رویکرد نشأت گرفته از دو مبنای متمایز از هم است. زمخشری بر مبنای اصول عقلی اعتزال و اصل تأویل به سراغ تفسیر آیات رفته، درحالی که سید رضی بر مبنای جایگاه عقل در گفتمان تشیع و با توجه به محدودیت آن صرفا عقل را به مثابه ابزاری در تفسیر نگاه کرده است. رویکرد سید رضی در آیات 7 و 8 سوره آل‌عمران، قرآن‌محور...

full text

بررسی آرای آلوسی در تفسیر آیات متشابه در باب توحید و نقد آن از نگاه علامه طباطبایی(ره)

پایان نامه حاضر، به بررسی دیدگاه‎های آلوسی (مفسر سنی) و علامه طباطبایی (مفسر شیعی) در باره آیات متشابه پرداخته است. هدف از اجرای پایان‎نامه شناخت توحید واقعی و تشخیص درست آن است.مراد از صفات الهی، صفات خبریه است که در قرآن و احادیث وارد شده است. به صفات ذیل در این پایان‎نامه اشاره شده است: نفس، وجه، چشم، گوش، دست، در آسمان بودن خدا، و استوای خداوند بر عرش که مفسران قرآنی برداشت واحدی در آن ندار...

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
پژوهش های فلسفی کلامی

Publisher: دانشگاه قم

ISSN 9791-1735

volume 15

issue 59 2014

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023